İŞÇİNİN HAKLI NEDENLE DERHAL FESİH HAKKI NEDİR ?

İŞÇİNİN HAKLI NEDENLE DERHAL FESİH HAKKI

MADDE 24. - Süresi belirli olsun veya olmasın işçi, aşağıda yazılı hallerde iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir:

I. Sağlık sebepleri:

a) İş sözleşmesinin konusu olan işin yapılması işin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olursa.

b) İşçinin sürekli olarak yakından ve doğrudan  buluşup görüştüğü işveren yahut başka bir işçi bulaşıcı veya işçinin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulursa.

II. Ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri:

a) İşveren iş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri hakkında   yanlış vasıflar veya şartlar göstermek yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler vermek veya sözler söylemek suretiyle işçiyi yanıltırsa.

b) İşveren işçinin veya ailesi üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak şekilde sözler söyler, davranışlarda bulunursa veya işçiye cinsel tacizde bulunursa.

c) İşveren işçiye veya ailesi üyelerinden birine karşı sataşmada bulunur veya gözdağı verirse, yahut işçiyi veya ailesi üyelerinden birini kanuna karşı davranışa özendirir, kışkırtır, sürükler, yahut işçiye ve ailesi üyelerinden birine karşı hapsi gerektiren bir suç işlerse yahut işçi hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ağır isnad veya ithamlarda bulunursa.

d) İşçinin diğer bir işçi veya üçüncü kişiler tarafından işyerinde cinsel tacize uğraması ve bu durumu işverene bildirmesine rağmen gerekli önlemler alınmazsa.

e) İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse,

f) Ücretin parça başına veya iş tutarı üzerinden ödenmesi kararlaştırılıp da işveren tarafından işçiye yapabileceği sayı ve tutardan az iş verildiği hallerde, aradaki ücret farkı zaman esasına göre ödenerek işçinin eksik aldığı ücret karşılanmazsa, yahut çalışma şartları  uygulanmazsa.

III. Zorlayıcı sebepler:

İşçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler ortaya çıkarsa.

İŞVERENİN HAKLI NEDENLE DERHAL FESİH HAKKI

MADDE 25. - Süresi belirli olsun veya olmasın işveren, aşağıda yazılı hallerde iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir: 

I- Sağlık sebepleri:

a) İşçinin kendi kastından veya derli toplu olmayan yaşayışından yahut içkiye düşkünlüğünden doğacak bir hastalığa veya sakatlığa uğraması halinde, bu sebeple doğacak devamsızlığın ardı ardına üç iş günü veya bir ayda beş iş gününden fazla sürmesi.

b) İşçinin tutulduğu hastalığın tedavi edilemeyecek nitelikte olduğu ve işyerinde çalışmasında sakınca bulunduğunun Sağlık Kurulunca saptanması durumunda.

(a) alt bendinde sayılan sebepler dışında işçinin hastalık, kaza, doğum ve gebelik gibi hallerde işveren için iş sözleşmesini bildirimsiz fesih hakkı; belirtilen hallerin işçinin işyerindeki çalışma süresine göre 17 nci maddedeki bildirim sürelerini altı hafta aşmasından sonra doğar. Doğum ve gebelik hallerinde bu süre 74 üncü maddedeki sürenin bitiminde başlar. Ancak işçinin iş sözleşmesinin askıda kalması nedeniyle işine gidemediği süreler için ücret işlemez.

II- Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri:

a) İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri için gerekli vasıflar veya şartlar kendisinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek, yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltması.

b) İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarfetmesi veya davranışlarda bulunması, yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnadlarda bulunması.

c) İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması.

d) İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması veya 84 üncü maddeye aykırı hareket etmesi.

e) İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması.

f) İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi.

g) İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi.

h) İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi.

ı) İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması.

III- Zorlayıcı sebepler:

İşçiyi işyerinde bir haftadan fazla süre ile çalışmaktan alıkoyan zorlayıcı bir sebebin ortaya çıkması.

IV- İşçinin gözaltına alınması veya tutuklanması halinde devamsızlığın 17 nci maddedeki bildirim süresini aşması.

İşçi feshin yukarıdaki bentlerde öngörülen sebeplere uygun olmadığı iddiası ile 18, 20 ve 21 inci madde hükümleri çerçevesinde yargı yoluna başvurabilir.

DERHAL FESİH HAKKINI KULLANMA SÜRESİ

MADDE 26. - 24 ve 25 inci maddelerde gösterilen ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan hallere dayanarak işçi veya işveren için tanınmış olan sözleşmeyi fesih yetkisi, iki taraftan birinin bu çeşit davranışlarda bulunduğunu diğer tarafın öğrendiği günden başlayarak altı iş günü geçtikten ve her halde fiilin gerçekleşmesinden itibaren bir yıl sonra kullanılamaz. Ancak işçinin olayda maddi çıkar sağlaması halinde bir yıllık süre uygulanmaz.

Bu haller sebebiyle işçi yahut işverenden iş sözleşmesini yukarıdaki fıkrada öngörülen süre içinde feshedenlerin diğer taraftan tazminat hakları saklıdır.

Saadettin Sefa HASTÜRKOĞLU

Bilgi Güvenliği ve Tüketici Hakları Danışmanı / Gazeteci

İŞVEREN VAAD ETTİĞİ YÜKÜMLÜLÜKLERİ YA DA YASAL SORUMLULUKLARINI YERİNE GETİRMEZSE NE YAPILABİLİR ? HEM KIDEM TAZMİNATI HEM İŞSİZLİK MAAŞI ALABİLİR MİYİM ?

Misal işe başlatmadan önce servis denilmesine rağmen hem servis konulmazsa hem de servis ücretini sizlere verilmezse bu durumda dilediğiniz zaman işletmeden bildirim süresine uymadan ayrılabilirsiniz. Buna başka örneklerde verebiliriz: fazla mesai ücretini eksik öderse, 12 saat çalışmanıza rağmen asgari ücretten sigortanızı yatırırsa, göreviniz dışında işler yaptırırsa, iş kanuna aykırı davranırsa bildirim süresine uymadan işverene göndeeceğiniz yazıda ilgili durumları belirterek o gün ayrılabilirsiniz. Burada önemli olan işverenin yasal yükümlülüklerini yerine getirmediğini belgelemeniz gerekir. Elinizde bu duruma dair belge olduktan sonra işveren ücretinizi ödemese bile ilgili kurumlara başvurunuzu yaptığınızda ödemek zorunda kalacaktır. Ayrıca kıdem tazmınatını da alabilirsiniz işsizlik maaşıda alabilirsiniz. Yeter ki işveren yasal haklarınızı vermediğinizi belgeleyiniz. İşverene göndereceğiniz ilgili yazıyı noter yerine PTT aracılığıyla daha ucuza gönderebilirsiniz.

ÖRNEK YAZI :

01.01.2014 ile 06.05.2016 tarihleri arasında firmanızda çalışmaktayım. Günlük 12 saat çalışmama rağmen sigorta primimin asgari ücretten ödenerek yasal yükümlülüğünüzü yerine getirmediğinizden dolayı sözleşmeyi 06.05.2016 tarihi itibari ile tek taraflı olarak fesh ediyorum. Sigorta primimin aldığım maaşa göre düzenlenmesini , eksik yatan mesailerimin, kıdem tazminatımın yatırılması gereken sigorta primine göre hesaplanarak hesabıma yatırılmasını ve işsizlik maaşını hak ettiğimden (yasal zorunluluğu yerine getirmediğinizden) dolayı SGK çıkış kodumun ona göre düzenlenmesini arz ederim. Eğer ki gerekli süre içerisinde alacaklarım hesabıma yatırılmazsa hakkınızda gerekli kurumlara elimdeki belgelerle başvuracağımı belirtirim. Saygılarımla

Ad Soyad

TC No

Adres

Saadettin Sefa HASTÜRKOĞLU

Bilgi Güvenliği ve Tüketici Hakları Danışmanı / Gazeteci

İŞVERENE GÖNDERECEĞİNİZ YAZILARI NOTER YERİNE PTT KANALIYLA DAHA UCUZA GÖNDEREBİLİRSİNİZ. NASIL MI ?

İşverene göndereceğiniz işten ayrılacağınıza, eksik ödemelere ... dair ilgili yazıyı Noter yerine PTT aracılığı ile Fax gönderebilirsiniz. PTT aracılığı ile fax gönderdiğinizde PTT bu faxın orjinalini saklamaktadır. Orjinali PTT de kalıyor ve PTT faxı çektiğine dair size evrak verdiği için iler de işverenle bir pürüz yaşadığınızda mahkemeye de bu evrakları resmi evrak yerine geçtiği için delil olarak sunabilirsiniz. Noter'e bu yüzden gereksiz yere fazladan ücret ödemenize gerek yoktur. Ayrıca ilgili yazıyı işverene hem fax yoluyla hem de e-posta aracılıyla da gönderebilirsiniz. Önemli olan burada işverene ilgili yazıyı gönderdiğinizi belgelemek. PTT yerine başka bir yerden fax gönderdiğinizde belki ispatlamanız zor olur ama PTT aracılığı ile gönderdiğinizde orjinali , Noter gibi PTT  de kaldığı için sizler için ispattır.

Saadettin Sefa HASTÜRKOĞLU

Bilgi Güvenliği ve Tüketici Hakları Danışmanı / Gazeteci

12 36 ÖZEL GÜVENLİK SİSTEMİNDE FAZLA MESAİ HESAPLAMA

12 36 ÖZEL GÜVENLİK SİSTEMİNDE FAZLA MESAİ HESAPLAMA

12 36 Özel Güvenlik Nöbet sisteminde hafta içi 5 gündüz sabit birisi durur, cumartesi pazar izin yapar diğer nöbetçiler ise hafta içi bir gece gider ve bir gece gitmez. Cumartesi ve pazar günleri sistemin işleyişine göre gündüz ya da gece nöbet tutarlar. Bir nöbetçi bu hafta cumartesi – pazar gündüz nöbet tutarsa gelecek hafta cumartesi – pazar gece nöbet tutar. İşleyişi bu şekilde devam eder. Bu sistem de aylık 17 günde 18 günde 19 günde gelseniz fazla mesai olur.

Bazı işletmeler bu sistemde çalışanı 17 gün göstererek 12 saat çalıştırıyorlar (1,5 saat dinlenme) resmiyette günlük 10,5 saat gösteriyorlar ve 17 gün x 10,5 saat = 178.5 saat ediyor. Yani haftalık 45 saatten aylık 180 saat resmi çalışma saatini geçmediği için ilk etapta fazla mesai yok gibi görünüyor. Oysa bu sistemde çalışmanın büyük çoğunluğu gece çalışması sayılmaktadır. İş Kanunu, akşam saat 20.00 ile sabah 06.00 arasını “gece” olarak kabul ediyor.  Yargıtay kararlarına göre haftalık 45 saati aşsın aşmasın gece 7,5 saat üstü fazla mesaiden sayılır. Akşam 20:00 ile Sabah 06:00 arası 10 saat eder. 7,5 saati üstü fazla mesai ise 2,5 saat geçmiştir. 2,5 saatin yarım saatini mola desek en kötü ihtimalle günlük 2 saat fazla mesai yer alır. 17 günlük çalışmanın 15 gününü gece yaptığınızda 15 gün x 2 saat = 30 saat fazla mesai eder. (fazla mesai hesaplama : http://hakaramayeri.blogspot.com.tr/2016/12/fazla-mesai-nasil-hesaplanir.html )

ASIL AYRINTI İSE BURADA gece 20.00 - 06.00 arası gece çalışması kabul edilmektedir. Aslında 06.00 saati en azından bazı aylar için 07.00'ye kadar uzatılması gerekir. Neden mi ? Bu yıldan itibaren saatlerle oynanmadığı için ileri geri alma olmadığı için. 13 Aralık 2016 tarihin de İstanbul için ezan vakitlerine baktığımızda :İmsak 06:39 Güneş 08:12 Öğle 13:04 İkindi 15:22 Akşam 17:44 Yatsı 19:10 Görülmektedir. Güneş 08.12 de doğuyorsa 07.00'ın gece çalışma saati sayılması doğaldır. Elbetteki bazı aylar için gece başlangıç saati de geri çekilebilir. Buraaki ayrıntıya göre gece çalışmalarında günlük mesai saati 2 den daha da fazla olur. İşçi davalarında bu bilgiyi kullanabilirsiniz. 

4857 Sayılı İş Kanununun 69. Maddesinde, “Çalışma hayatında GECE en geç saat 20:00 de başlayarak en erken 06:00 ya kadar geçen ve her halde en fazla 11 saat süren dönemdir. Bazı işlerin niteliğine ve gereğine göre veya bazı bölgelerin özellikleri bakımından, çalışma hayatına ilişkin gece başlangıcının daha geriye alınması veya yaz ve kış saatlerinin ayarlanması veya gün döneminin başlama  ve bitme saatlerinin belirtilmesi suretiyle birinci fıkradaki uygulama şekillerini tespit etmek veya bazı gece çalışmalarına herhangi bir oranda fazla ücret ödenmesi usulünü koymak veya bazı gece işletilmelerinde ekonomik zorunluluk bulunmayan işyerlerinde işçilerin gece çalışmalarını yasak etmek üzere yönetmelikler çıkartılabilir. 

Bu şekilde 7,5 saatten fazla çalışıp da hakkını aramak isteyen işçi, İş Kanunu 24/2  maddesi uyarınca  iş akdini tek taraflı ve haklı nedenle feshedebilir. Bu tek taraflı fesih sonucu gece fazla çalışan işçi, feshe bağlı olan kıdem tazminatını ve geriye dönük 5 yıl olarak fazla çalışma ücretlerini işverenden Mahkeme yoluyla talep edebilir. İspat külfeti işçide olan bu durumda işçi, fazla mesai yaptığını işyerine ait olan nöbet çizelgeleriyle,  tanıklar ile  her türlü yasal delillerle çalışmasını ispatlayabilir.

AÇIKLAMA :

Aslında bir çok işletme iş sözleşmesine asgari ücret tutarı yazmaktadır. Günlük 12 saat çalışan bir işçi 10,5 saat üzerinden gösterilir ve 1,5 saati ara dinlenme süresi olarak geçmektedir. Ara dinlenme süresinde işçi çalıştırılmaz. Çalıştırılırsa mesai ücreti verilir. Ara dinlenme sürenizi kullanamıyorsanız belgelediğiniz de onun için de fazka mesai alabilirsiniz.

Saadettin Sefa HASTÜRKOĞLU

Bilgi Güvenliği ve Tüketici Hakları Danışmanı / Gazeteci

Şair Yazar

ÖZEL GÜVENLİK NÖBET LİSTESİ NASIL OLMALI ? İŞTE BİR TANE ÖRNEK

NELERE DİKKAT EKMEK GEREK :
1- Nöbet çizelgesinde hangi saatler arasında çalıştığınızı gösteriniz ki sonra rahatlıkla hakkınızı arayınız.
2- Nöbet çizelgesinde geçici olarak personel gelirse onu Joker olarak yani J harfi ile belirtiniz.
3- Ay içerisinde toplamda kaç gün çalıştıysanız gün olarak gösteriniz ve karşısına diğer nöbetçiler gibi siz de imza atınız ki anlaşmazlık olduğunda delil olsun. Yani imza atan her nöbetçi bu çizelgenin doğru olduğu hususunda şahittir.  Böyle bir durumda hak kaybınız olmaz. Çizelgenin orjinalini saklayınız.
4- Bu nöbet listesine bakıldığında sıra numarası 3'e kadar olduğu için 3 adet personol çalıştığı ve 12/36 olduğu 1 personelin sabit 08:00/20:00 çalışmasından anlaşılmaktadır.
5-İş yeri yetkilisi nöbet listesi hazırlamasa bile siz yine bilgisayarda buna benzer hazırlayıp uygun şekilde doldurup imzalayabilirsiniz. Her nöbetçi imzaladığı için bir bakıma olayın doğruluğu anlamında imza atmış oluyorsunuz.
6-Bu proje örneğinde 3 personel çalıştığı için 30 günü 3'e böldüğümüzde adam başına 10 gün düşer ve 1 gün 24 saat desek, 10 * 24 = 240 saat eder adam başına aşağı yukarı. Yani böyle bir proje göre maaşınızı asgari ücret üzerinden yatırılması beklenmez. Unutmayınız SGK dökümünde 1.647,00 TL rakamı (2016 yılı için) varsa sigortanız asgari ücret üzerinden gösterilmektedir. (2017 asgari ücret brüt 1.777,50 TL) Çünkü aldığınız net maaştan sgk prim tutarınız her zaman yüksek olması gerekir bunun nedeni ise sigorta primleri brüt ücret olarak gösterilir yani çıplak maaş olarak değil.

Saadettin Sefa HASTÜRKOĞLU

Bilgi Güvenliği ve Tüketici Hakları Danışmanı / Gazeteci

Şair - Yazar

GÜVENLİK PERSONELİNİ BAŞKA PROJEYE YÖNLENDİRMENİN ESASLARI NEDİR ?

Diyelim ki şuan çalıştığınız proje toplam maaşınız 1600 maaş + 185 yol + 123 agi + 200 ticket = 2108 TL diyelim. Sözleşme imzalarken başka proje de çalışacağınızı kabul ettiğinizi varsaydığımızda nasıl bir yol izlenir.

Başka proje de çalışmayı kabul etmiş olsanız bile öncelikle maaşınızda düşürülme olmaz. Eğer ki gittiğiniz proje de servis yoksa yol ücretini yine vermeleri gerekmektedir. Ayrıca size yazılı bildirim yapmaları gerekir ve bildirimi hemen imzalamadan mutlaka 6 iş günü içerinde iş hukuku konusunda uzmanlaşmış kişilerle görüşüp ondan sonra imzalamanız ya da imzalamaMAnız yararınıza olacaktır. Eğer ki iş sözleşmesin de başka bir proje de il sınırları içerisinde çalışmayı kabul etmiş olsanız bile işveren keyfi olarak ya da işletmeyi haklı bir nedenle şikayet etmenizden size kıdem ihbar tazminatı ödememek için sizi yıldırıp istifa etmeniz için başka bir yerde görevlendirmeye zorlayamaz. Eğer ki başka bir proje de çalışmayı haklı nedenlerle kabul etmezseniz böyle bir durumda haklı nedenlerinizi belirterek noterden ihtarı işverenize gönderebilirsiniz. UNUTMAYINIZ burası çok önemli işletme sizi işten çıkardık artık işe gelmemeniz gerekir diyebilir. Böyle bir durumda işletmeden mutlaka çıkışınızın yapıldığına dair yazılı bir belge isteyiniz, belge vermezler çıkışım yapılmadığı için işe gelicem diyebilirsiniz. Aksi takdirde işletmeler şunu yapıyor. İşçi 3 gün işe gelmedi diye tutanak tutup sözleşmenizi haksız olarak ihbar / kıdem vermeyerek fesh ediyorlar. Yani sizi keyfi olarak işe gelmedi olarak gösteriyorlar.

Saadettin Sefa HASTÜRKOĞLU

Bilgi Güvenliği ve Tüketici Hakları Danışmanı / Gazeteci

Şair - Yazar

FAZLA MESAİ NASIL HESAPLANIR ?

Örnek Maaş: 1500 Maaş + Agi + 185 Yol (Mesaisiz Maaşımız 1500 + 123 Agi + 185 Yol = 1808 )

Aylık 20 saat fazla mesai yapmış olsak ne eder ?

1500:225 = 6,66 (Yalın maaşımız 225 Saate bölünerek öncelikle saat ücretimiz bulunur. Fazla mesai yüzde 50 fazla olduğuna göre yani 1,5 katı (Ayrıntı : Bu 20 saati resmi günlerde yapmış olsaydık yüzde yüz zamlı olduğu için 2 ile çarpacaktık.)

FAZLA MESAİ TUTARI = fazla mesai saati 20 x saat ücretimiz 6,66 x 1,5 yüzde elli zamlı = 199,8

20 SAATLİK MESAİ İLE BİRLİKTE MAAŞIMIZ = 1500 + 123 + 185 + 199.8 Fazla Mesai = 2007,8

Maaşımızı 225'e bölme nedenimiz ise haftalık çalışma saati 45'i bir gün dinlenme süresi olduğu için 6'ya böldüğünüzde 7,5 saat çıkar. Aylık ise 7,5 * 30 = 225 saat ettiği için.

ASIL ÖNEMLİ OLAN İSE BURADAKİ AYRINTI :

Aslında bir çok işletme iş sözleşmesine asgari ücret tutarı yazmaktadır. Örnekteki gibi 1500 TL yazmamaktadır. Günlük 12 saat çalışan bir işçi 10,5 saat üzerinden gösterilir ve 1,5 saati ara dinlenme süresi olarak geçmektedir. Ara dinlenme süresinde işçi çalıştırılmaz. Çalıştırılırsa mesai ücreti verilir. İşletme de günlük 7,5 saat üstü çalıştırdığı durumda iş ilanında dediği 185 TL yolu vs. aslında fazla mesai olarak gösterir. Resmiyette yol ücreti filan ödemez. Böyle bir durum da hakkınızın ziyan olmaması için bunu yapmanızı öneririm : http://hakaramayeri.blogspot.com.tr/2016/12/bir-is-basvurusundan-ilk-once-ne-yapmam.html

Saadettin Sefa HASTÜRKOĞLU

Bilgi Güvenliği ve Tüketici Hakları Danışmanı / Gazeteci

Şair Yazar